AÇIK SATILAN SÜTÜN TEHLİKELERİ

Süt ve süt ürünleri günlük hayatta en çok tüketilen besin öğeleri arasında başı çekmektedir. Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından resmi gazetede yayınlanan çiğ sütün arzına dair tebliğ (TEBLİĞ NO: 2017/20) kapsamında çiğ sütün son tüketiciye satışı sırasında ürünün adı, işletmecisi, işletmenin adresi, hayvancılık işletme numarası, sağım tarihi, son tüketim tarihi paket üzerinde yazılması gerekir. Bunun yanında paketin üzerinde en az bir cm olacak şekilde “Çiğ süt, 24 saat içinde kullanılmalı ,kullanmadan önce kaynatın, 0- 4 derece arasında buzdolabında saklayın” ifadeleriyle birlikte miktar bilgileri de yer alacaktır.

Son tüketiciye arz edilecek olan inek veya manda çiğ sütleri bakanlığın sağlık sertifikası verdiği işletmelerde satışa sunularak sokak sütünün satışı yasaklanmıştır. Tebliğin uygulamasında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yürütecektir. Gıdaların organik olma kriterleri Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yayınlanan yönetmeliklerle belirlenmiştir.

Organik olarak nitelendirilen sütlerin bakanlık logosunu taşıması, bilinçli tüketicilerin de aldıkları üründe muhakkak bu logolara dikkat etmeleri gerekmektedir. Sokak sütleri de dahil olmak üzere sertifikalı olmayan hiçbir ürün organik olarak kabul edilemez. Sütlerde dikkat edilen bir diğer husus ise mastitis denilen meme iltihabıdır. Mastitisin temel nedeni sağımda yapılan hatalar ve sağım esnasında gerekli hijyen kurallarının uygulanmamasıdır.

Bunun sonucunda patojen mikroorganizmalar meme içerisine girerek süte bulaşır.Süt patojen mikroorganizmaların çoğalabilmesi için uygun bir ortamdır. Başta insan sağlığını önemseyen üreticiler sayesinde güvenilir gıda tüketmek artık günümüzde mümkün hale gelmiştir.

Toplumun paket süt ve süt ürünlerine temkinli yaklaşmasına rağmen; sokakta satılan,kaynağı bilinmeyen, gerekli testlerden geçmemiş ve gün boyunca güneş ışığına maruz kalmış sütü güvenli bulup evde kaynatarak mikroorganizmaları in aktive edilebileceği düşüncesi yanlıştır. Bu konu hakkında bilinçli aileler sokak sütü tüketmenin insan sağlığına verebileceği zararların farkındalardır.

Risk altında olan grubun başlıca üyeleri yaşlı, çocuk ve hastalardır. Sterilize ve pastörize edilmemiş sütler her zaman zararlı mikroorganizmaların tehdidi altındadır. Eve alınan çiğ süt mikroorganizmalardan arındırılmak için uzun süre kaynatılırsa besin değeri açısından kayba uğrar.

Bir diğer sorun ise alınan çiğ sütün yağ oranının belli bir seviyede olmaması ve yağ granüllerinin büyük boyutlarda olup hazımsızlık ve şişkinliğe neden olmasıdır. Büyük ve güvenilir markaların fabrikalarına gelen süt mutlaka gerekli testlere tabi tutulur. Hayvanda bulunan antibiyotiğin süte geçmesi kaçınılmaz sonuçtur.

Bu testler arasında sütün dayanıklılığını artırmak için süte katılan koruyucu madde testi( formaldehit, sodyum karbonat, hidrojen peroksit ) , süte su katılıp katılmadığı anlamak için donma noktası testi, sütün yağının çekilip çekilmediğini anlamak için sütte yağ testi ve gerekli tüm testler yapılıp süt fabrikaya bu şekilde alınır. Temizlenir ve homojenize edilip yağ partikülleri küçültülerek ağızda dolgunluk ve midede hazmı kolaylaştırılır.

Sütün besin öğelerini kaybetmemesi ve mikroorganizmalardan arındırılması amacıyla yüksek sıcaklıklarda, gerekli basınç parametreleri sağlanarak, belirlenen sürelerce sıcaklık uygulanır. Süt, üreticiler tarafından bu kadar yoğun işlem ve kontrolden geçerken, sokaktan alınan sütün hiçbir denetimi ve güvenliği bulunmamaktadır.

Sterilize süt üretilmesi maliyetli bir işlemdir ve işletmelerin ayırdıkları bütçeler ciddi rakamlara ulaşmaktadır. Umuyorum ki artık sokak sütü hakkında farkındalığımız oluşur ve bilinçli birer tüketici oluruz. Unutmayalım ki kamu ve özel sektörde çalışan, gıda güvenliğini sağlayan gıda mühendisleri ve veteriner hekimler üreticinin değil tüketicinin çıkarlarını korumaktadır.

Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı, web sitesinde ilgili denetimleri geçemeyen ve sağlığımızı risk altında bırakan üreticiler belirli periyotlar ile yayınlamaktadır. Sizde gıda güvenilirliği ile ilgili her türlü şikayet ve talebinizi Alo174 Gıda Hattına iletebilirsiniz.

Bakanlığın denetimleri sıklaştırması gerektiği hepimizin ortak kanısıdır. Bu kapsamda bakanlık bünyesine daha fazla gıda mühendisi ataması yapılarak giderileceğini düşünüyorum.